De afgelopen jaren is de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) in Nederland steeds belangrijker geworden. Er wordt ook steeds strenger op toegezien of Wwft-plichtige bedrijven zoals accountantskantoren, cliëntenonderzoek verrichten en ongebruikelijke transacties melden.
Hoewel dit bij een groot aantal instellingen goed gaat, is dit nog niet bij iedereen het geval, met als gevolg dat er ook in afgelopen periodes een aantal flinke boetes zijn uitgedeeld.
In dit artikel analyseren we wanneer het BFT boetes uitdeelt aan accountantskantoren en laten we zien hoe jij dit soort gevolgen kunt voorkomen.
Geen of onvoldoende cliëntenonderzoek
Het cliëntenonderzoek vormt de basis voor Wwft-naleving. Op basis daarvan weet je met wie je zaken doet, wat de aard van hun onderneming is en kun je een inschatting maken van mogelijke risico’s. Het niet of onvoldoende uitvoeren van cliëntenonderzoek kan ervoor zorgen dat je voor verrassingen komt te staan. Dit was onder andere het geval eerder dit jaar, waarbij het BFT een accountantskantoor een boete heeft opgelegd van €265.000. Het kantoor heeft de Wwft niet nageleefd door geen verscherpt onderzoek te doen en onvoldoende te monitoren. Dat terwijl er duidelijke risico-indicatoren aanwezig waren, zoals meerdere contante transacties boven de €10.000 en een eerdere boete wegens Wwft-overtredingen.
Niet (tijdig) melden van ongebruikelijke transacties
In een ander geval in 2022 heeft de Rechtbank Amsterdam een accountantskantoor veroordeeld tot een boete van €240.000. Het kantoor heeft ongebruikelijke transacties van zijn klant t.w.v. $50.000,00 niet tijdig gemeld, terwijl ze er wel kennis van hadden.
De rechtbank bekritiseerde het accountantskantoor ook voor het niet adequaat reageren op belastende informatie over de klant, die verdacht werd van ambtelijke omkoping en valsheid in geschrifte (monitoring) in verband met activiteiten op de Oezbeekse telecommunicatiemarkt.
Dit alles had voorkomen kunnen worden met uitvoerig cliëntenonderzoek, voldoende transactiemonitoring en het melden van de verdachte situatie. Aan de hand van het cliëntenonderzoek had het accountantskantoor de banden met Oezbekistan kunnen vaststellen. Uiteraard is hier ook kennis van hoogrisicolanden voor nodig. Met transactiemonitoring zouden verdachte transacties eerder worden gedetecteerd. Overigens is dit alles zinloos geweest, zolang dit niet wordt gemeld bij de betreffende instantie.
Verdachte stortingen grote hoeveelheden contant geld
Eerder dit jaar heeft de accountant van een bekende saunaclub in Roermond een Wwft-boete gekregen van €33.900 in verband met het niet melden van ongebruikelijke transacties. Er werden door de saunaclub grote stortingen gedaan van een aanzienlijke hoeveelheid 500-eurobiljetten.
De fout die de accountant maakte was het niet melden van deze transacties, die samen maar liefst €4,8 miljoen waard waren en gelijk waren aan 80% van de omzet. Ook was er sprake van een bijzondere storting van €735.000 in de vorm van 1.210 biljetten van 500 euro en 650 biljetten van 200 euro, waarvan de herkomst niet duidelijk is. De rechter benadrukte dat het aandeel van de contante omzet op zich geen reden is voor een melding, maar de grote hoeveelheden bankbiljetten van hoge waarde met onduidelijke herkomst wel. Het ging hier om de biljetten van 500 euro, die voornamelijk in het criminele circuit gebruikt werden.
De rechtbank maakte hierbij duidelijk dat ongeacht of een vermoeden van witwassen al bij andere instanties bekend is, een Wwft-melding altijd verplicht is.
Effectieve compliance
In de afgelopen jaren zien we dat de BFT boetes uitdeelt voor onder andere het niet melden van verdachte transacties. Als accountant kan het voorkomen dat je hoogrisicozaken tegenkomt. Het niet melden van deze zaken leidt tot boetes. Hoe tijdrovend en ingewikkeld de naleving van de Wwft soms kan zijn, hopelijk maken bovengenoemde voorbeelden het belang van goede compliance duidelijk. Dit is niet alleen om boetes te voorkomen, maar ook om reputatieschade te voorkomen.
Alle gevallen in de bovenstaande voorbeelden hadden voorkomen kunnen worden als er sprake was van een gedegen compliancebeleid en duidelijke procedures. Een compliancebeleid start altijd met het uitvoeren van een grondig cliëntenonderzoek bij het aangaan van zakelijke relaties. Dit onderzoek omvat identiteitsverificatie, inzicht in de zakelijke activiteiten van de cliënt en risicobeoordeling, waarbij voor cliënten die veel risico met zich meebrengen, intensievere onderzoeken nodig zijn.
Daarnaast is continue monitoring van transacties en relaties essentieel om ongebruikelijke of verdachte activiteiten op te sporen en te melden aan de bevoegde autoriteiten. Zorg er ook altijd voor dat dit proces voor jouw medewerkers duidelijk inzichtelijk is. Door regelmatige training en bewustwording kun je je personeel up-to-date houden over de Wwft, de risico’s van witwassen en de financiering van terrorisme, en hun verantwoordelijkheden onder deze wetgeving.
Tot slot is het aan te raden regelmatige interne en externe audits te houden om de effectiviteit van het complianceproces te beoordelen en te verbeteren.
